Leczenie osób niepełnoletnich w naszym kraju uregulowane jest ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. 2009 nr 52 poz. 417) oraz ustawą o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (Dz.U. 2001 nr 73 poz. 763), z których wynika, że w przypadku, gdy osobą zgłaszającą się na terapię jest osoba małoletnia, która nie ukończyła 16 r.ż., konieczna jest obecność jej i rodziców. Nieco inaczej sprawa przedstawia się w przypadku małoletnich, którzy ukończyli 16, ale nie skończyli jeszcze 18 lat – tutaj zgodę na udzielanie świadczeń zdrowotnych – terapeutycznych, wyraża zainteresowana osoba wraz z jej przedstawicielem ustawowym (rodzicem), bez konieczności fizycznej obecności na spotkaniu z terapeutą. Zgodę taką nazywa się zgodą kumulatywną. W przypadku, gdy przedstawiciel wyraża sprzeciw (nieletni wyraża zgodę) albo małoletni wyraża sprzeciw, przy jednoczesnej zgodzie przedstawiciela, na prowadzenie terapii potrzebna jest zgoda sądu opiekuńczego. Terapeuta zobowiązany jest poinformować rodziców o problemie tylko wtedy, gdy uzna, że zagrożone jest zdrowie lub życie małoletniego pacjenta lub gdy istnieje podejrzenie popełnienia przestępstwa. W każdym innym przypadku obowiązuje go zasada poufności i bez zgody małoletniego, żadna informacja nie powinna wydostać się na światło dzienne.
Zaburzenia odżywiania są podstępną, złożoną chorobą, wyniszczającą zarówno pacjenta, jak i jego rodzinę. Według statystyk, najpopularniejsza z nich, anoreksja dotyka 0,8–1,8 proc. populacji dziewcząt poniżej 18 roku życia, a bulimia kolejne ok. 1,5 % w tej samej grupie wiekowej. Chorują także chłopcy i młodzi mężczyźni, jednak nie tak często jak kobiety.
Inne, nieco rzadziej występujące zaburzenia to:
- Kompulsywne objadanie się, polegające na spożywaniu niekontrolowanej ilości produktów, przekraczającej zapotrzebowanie kaloryczne, bez stosowania kompensacji, tj. przeczyszczania lub wymiotów.
- Ortoreksja, charakteryzująca się patologiczną koncentracją na spożywaniu wyłącznie zdrowego pożywienia, prowadząca do znacznych ograniczeń żywieniowych. Chory jest przeświadczony, że dba o swój organizm, w rzeczywistości jednak owa wybiórczość może prowadzić do znacznych niedoborów, a także skutkować wycofaniem społecznym (co zresztą ma miejsce w przypadku wszystkich zaburzeń jedzeniowych). Każda z osób dotkniętych tym zaburzeniem posiada własne, szczegółowe zasady, którymi kieruje się podczas określania założeń diety.
- Neofobia żywieniowa o podłożu psychicznym to zaburzenie polegające na unikaniu spożywania nowych produktów, wybiórczego spożywania produktów znanych i akceptowanych. Tak zawężone menu nie jest wynikiem chwilowego kaprysu czy zwykłej niechęci, a złożonym zaburzeniem, którego „rozpracowanie” wymaga czasu i profesjonalnego oddziaływania. Próba przełamania restrykcji, a niejednokrotnie nawet sam widok nowych potraw wzbudza w zaburzonej osobie silne, negatywne uczucia, a nawet odruchy wymiotne.
- Alkoreksja objawia się wprowadzaniem restrykcji żywieniowych opartych na założeniu, że alkohol to „puste kalorie”, więc żeby spożywać go bez wyrzutów sumienia, należy ograniczyć ilość kcal dostarczanych z pożywieniem. Taka „dieta” prowadzi do oczywistych konsekwencji w postaci niedoboru składników odżywczych, niedożywienia, czy nawet stanu bezpośredniego zagrożenia życia.
- Zespół jedzenia nocnego to wieczorna żarłoczność, której implikacją jest brak porannego łaknienia. Zaburzenie to zazwyczaj powoduje dyskomfort, problemy w codziennym funkcjonowaniu, obniżenie nastroju, zaburzenia snu. Pacjenci odczuwają utratę kontroli i natrętną potrzebę jedzenia do tego stopnia, że nie są w stanie zasnąć bez uprzedniego spożycia dodatkowego posiłku. Sen nie jest efektywny, pacjenci często wybudzają się.
- Parasomnia charakteryzuje się nawracającymi epizodami nieświadomego jedzenia podczas snu, powodującymi nadwagę i inne problemy zdrowotne. Epizody, w przeciwieństwie do wcześniej opisanego zaburzenia, są niezamierzone, następują po zaśnięciu, a chorzy nie pamiętają ich następnego dnia.
- Bigoreksja, efekt uboczny popularyzacji kulturystyki, manifestuje się nadmiernym zainteresowaniem wyglądem, dążeniem do uzyskania narzuconej przez „środowisko” sylwetki poprzez intensywne uprawianie sportu, głównie prowadzącego do wzrostu masy mięśniowej, wdrożeniem w życie specjalnych diet, wprowadzenia nieobojętnych dla zdrowia suplementów, m.in. na bazie metamfetaminy, jak również leków ułatwiających pracę nad sylwetką, jak np. odwadniające, których stosowanie niejednokrotnie prowadzi do poważnych powikłań zdrowotnych.
W Polsce istnieje kilka ośrodków specjalizujących się w leczeniu zaburzeń odżywiania, m.in. klinika „Otulenie” z Warszawy, oferująca holistyczną terapię dzienną pacjentom od 14 r.ż. (w wyjątkowych, indywidualnie rozpatrywanych przypadkach, także nieco młodszym).
Pierwsze spotkanie kwalifikacyjne odbywa się w obecności rodziców lub opiekuna prawnego, zaś w przypadku małoletnich 16-18 r.ż. wystarczające jest posiadanie zgody jednego z powyższych. Uczestnictwo rodziców (opiekunów) jest także wskazane na etapie terapii rodzinnej (systemowej), która odbywa się raz w tygodniu i trwa 90 min, a jej celem jest poszukiwanie źródeł i analiza trudności w funkcjonowaniu rodziny jako całości oraz wspólne zastanowienie się i wypracowanie możliwych rozwiązań. Takie oddziaływanie sprzyja poprawie komunikacji między członkami rodziny, pozytywnie oddziałując na wzajemne zrozumienie i polepszenie relacji.
W pozostałych zajęciach pacjent uczestniczy sam, bez udziału rodziców.
Ośrodek Otulenie (www.otulenie.pl) zapewnia wielokierunkowe oddziaływanie na pacjentów dotkniętych zaburzeniami odżywiania (anoreksja, bulimia, kompulsywne objadanie, ortoreksja, otyłość, atypowe zaburzenia odżywiania, neofobia żywieniowa), zaburzeniami obrazu własnego ciała i chorobami współistniejącymi. Pod skrzydłami specjalistów doświadczonych w leczeniu tych zaburzeń i poddawanych regularnej superwizji, prowadzona jest holistyczna terapia ciała i duszy, obejmująca takie formy oddziaływania jak:
- psychoterapię grupową z elementami psychoedukacji (grupa 10-12 os.) prowadzona w nurcie integracyjnym, oparta na programie dopasowanym do potrzeb danej grupy
- psychoterapię indywidualną
- psychoterapię systemową (rodzinną)
- konsultacje psychiatryczne, internistyczne, gastrologiczne, kardiologiczne
- opiekę osteopaty i masaż służący niwelacji napięcia
- choreoterapię, pracę z ciałem, psychodramę, psychorysunek
- pracę z oddechem, relaksację i mindfulness
- praca z obrazem ciała
- muzykoterapię
- filmoterapię
- dogoterapię
- dietetykę w teorii i praktyce (warsztaty przygotowywania pysznych i zdrowych potraw o optymalnej wartości energetycznej pod okiem dietetyka),
- warsztaty readaptacji do życia zawodowego/ społecznego.
Indywidualne podejście do pacjenta, empatyczna kadra, dobrowolność leczenia, niewielkie grupy, starannie dobrany program i przyjazna atmosfera, przekładają się na skuteczność leczenia i jego trwałe efekty.
Strona – www.otulenie.pl,
Facebook – https://www.facebook.com/Ośrodek-leczenia-zaburzeń-odżywiania-Otulenie-110663200704602/
Instagram – https://www.instagram.com/p/CK_kFIJpTeU/?igshid=l6ubns6jshmk
