Na Nastoletnim Azylu dostajemy dużo pytań dotyczących szpitala psychiatrycznego. Stąd w naszych głowach zrodził się pomysł, aby w serii artykułów odpowiedzieć na te najczęściej zadawane. Dzięki temu łatwiej będzie Wam znaleźć informacje o które pytacie. Odpowiedzi są bardzo ważne, pozwolą wam rozwiać wasze wątpliwości, zwłaszcza jeśli czeka was pobyt na takim oddziale. Sama mogę przyznać, że przed swoją pierwszą hospitalizacją w mojej głowie rodziło się mnóstwo wątpliwości i właśnie dzięki szukaniu odpowiedzi na nie, uspokoiłam trochę szalejące w niej myśli i obawy. Każdy szpital ma swoje zasady, w każdym szpitalu leczenie wygląda inaczej, dlatego staraliśmy się wybrać te pytania na które odpowiedzi są dla większości z oddziałów uniwersalne.
Z jakiego powodu trafia się na oddział psychiatryczny? Jakie zaburzenia są tam leczone?
Na oddział psychiatryczny można trafić w przypadku zagrożenia zdrowia lub życia, np. gdy dana osoba ma myśli samobójcze, planuje zrobić sobie krzywdę lub gdy podjęła próbę samobójczą. Często dzieje się tak, że pacjent trafia tam w zaostrzeniu objawów swojej choroby. Czasami taki pobyt służy też temu aby móc tego pacjenta dokładnie zdiagnozować – w szpitalu jest się pod 24-godzinną opieką, co pozwala na obserwacje zachowań takiej osoby, a także na zbliżenie się dzięki rozmowie z nim do znalezienia rozwiązania jego problemu. Na oddziale psychiatrycznym wprowadza/wyłącza/zmienia się farmakoterapię i właśnie ta całodobowa opieka pozwala zaobserwować zmiany, zmniejszenie objawów, wyłapać skutki uboczne, spróbować dopasować leczenie, które będzie najbliższe temu odpowiadającemu potrzebom pacjenta.
Kto może skierować mnie do szpitala psychiatrycznego? Czy mogę na taki oddział zgłosić się samodzielnie?
Skierowanie na oddział psychiatryczny może wystawić każdy lekarz, najczęściej jest to psychiatra, jak również lekarz rodzinny czy lekarz pogotowia ratunkowego. Pacjenci trafiający na Szpitalne Oddziały Ratunkowe w razie potrzeby mogą zostać skierowani na konsultacje z lekarzem psychiatrą. Co ważne – do szpitala psychiatrycznego można zgłosić się również bez skierowania. Oznacza to, że w przypadku kryzysu możemy udać się do niego samodzielnie. Każdy szpital powinien posiadać swoją izbę przyjęć. To właśnie lekarz, który dyżuruje na izbie przyjęć decyduje o przyjęciu/nieprzyjęciu pacjenta na oddział.
Pamiętajcie, że jeśli lekarz nie przyjmie pacjenta, nigdy nie zostawia go bez pomocy. Kieruje on tę osobę np. na leczenie ambulatoryjne, dokonuje zmian w farmakoterapii, daje wskazówki co zrobić aby opanować kryzys, z którym się zgłaszamy. Przyjęcia odbywają się zarówno w trybie nagłym jak i planowym.
Czy muszę wyrazić zgodę na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego?
To zależy. Jeżeli jest mowa o pacjencie poniżej 16 roku życia, decyzję o hospitalizacji podejmują rodzice/opiekunowie prawni, u pacjentów pomiędzy 16 a 18 roku życia zgodę musi wyrazić zarówno rodzic/opiekun, ale również nastolatek. Jeśli sprzeciwi się, ostateczną decyzję podejmuje sąd opiekuńczy. Wyjątkiem są sytuacje, w których lekarz na izbie przyjęć ocenia, że nie może wypuścić pacjenta ze względu na to, że stwarza zagrożenie dla siebie lub kogoś innego. Wtedy pacjent zostaje zatrzymany w szpitalu wbrew swojej woli i zazwyczaj do akcji wkracza sąd, który może zadecydować o przymusowym leczeniu chorego.
Jakie rodzaje terapii są stosowane na oddziałach psychiatrycznych?
Na oddziałach psychiatrycznych stosuje się m.in. farmakoterapię, rozmowy z lekarzem psychiatrą/psychologiem/psychoterapeutą, terapię zajęciową – np. arteterapię, muzykoterapię, psychorysunek, terapię grupową. Stawia się też na utrzymanie aktywności fizycznej. Na niektórych oddziałach można spotkać mniej typowe oddziaływania terapeutyczne – zajęcia kulinarne, dogoterapia – nietypowe ale bardzo ciekawe.
Jak długo trwa leczenie w szpitalu psychiatrycznym?
Czas trwania leczenia jest dostosowany do stanu pacjenta. Decyzja o wypisie zapada gdy stan pacjenta jest stabilny, widać u niego poprawę. Zdarza się, że trwa ono dwa tygodnie (i to zazwyczaj jest minimum) ale również może trwać np. 2 miesiące. Najczęściej taki pobyt trwa od 4-6 tygodni. Jednak każdy przypadek rozpatruje się indywidualnie i nie należy nastawiać się na to, że ten pobyt będzie trwał bardzo długo. Czasami te pobyty trwają bardzo krótko. Jeżeli pacjent został przyjęty za swoją zgodą i nie zagraża zdrowiu lub życiu może poprosić o wypis na żądanie, jednak na to również muszą wyrazić zgodę rodzice – tą decyzję zwykle podejmuje ordynator oddziału w porozumieniu z innym lekarzem.
Jak wygląda przyjęcie na oddział psychiatryczny?
Pierwszym elementem przyjęcia na oddział psychiatryczny jest rozmowa z lekarzem konsultującym w izbie przyjęć. W czasie takiej rozmowy psychiatra skupia się głównie na tym z jakim problemem się zgłaszamy, zbiera wywiad od pacjenta i podejmuje decyzje o przyjęciu lub nieprzyjęciu pacjenta. Jeśli nie zostaje on przyjęty zawsze dostaje wskazówki co dalej zrobić. Wtedy również lekarz informuje, że w razie pogorszenia powinniśmy jeszcze raz zgłosić się na izbę przyjęć. Jeśli pacjent zostaje przyjęty podpisuje zgodę lub rodzice podpisują zgodę na hospitalizację i jest zaprowadzony na oddział. Oddziały psychiatryczne są oddziałami zamkniętymi. Zazwyczaj wtedy wypełnia się dokumenty potrzebne przy przyjęciu, wtedy również pielęgniarki zbierają niektóre informacje. Często właśnie wtedy odbywa się badanie fizykalne pacjenta. Lekarz nas osłuchuje, ogląda, słucha uważnie czy występują jakieś problemy zdrowotne. Może poprosić o rozebranie się do bielizny do badania oraz o pokazanie śladów po operacjach/samouszkodzeniach. Waży się i mierzy pacjenta w przypadku, gdy nie wie jaki jest jego wzrost. Czasami w tym momencie dostaje się leki. Na koniec dostajemy swoją salę i łóżko, powoli możemy próbować zaaklimatyzować w nowym miejscu. Często zdarza się, że pacjenci z chęcią oprowadzają nowe osoby i pomagają im poznać zasady, są otwarte na pytania w wypadku wątpliwości. Zawsze znajdzie się ktoś kto pomoże!
W jakim wieku są pacjenci na oddziałach psychiatrii dzieci i młodzieży? Z jakimi problemami zgłaszają się młodzi ludzie?
Na oddziały psychiatrii dzieci i młodzieży przyjmowane są osoby do 18 roku życia. Najwięcej jest pacjentów nastoletnich, ale zdarzają się przypadki kilkuletnich dzieci. Problemy natury psychicznej są coraz częstsze wśród najmłodszych. Najczęściej zgłaszają się osoby z zaburzeniami nastroju (depresja, choroba dwubiegunowa), zaburzeniami osobowości, zaburzeniami odżywiania (anoreksja, bulimia), częstym powodem przyjęć są myśli i zamiary samobójcze, a także podjęte już próby. Są to pobyty, które mogą uratować życie i zdrowie tych osób. Wśród najmłodszych pacjentów są to również zaburzenia zachowania czy zaburzenia związane ze spektrum autyzmu.
Dostał_m skierowanie na oddział psychiatryczny? Co ze sobą zabrać?
Przede wszystkim wygodne ubrania (dresy, koszulki, bluzę czy sweter, piżamę, bieliznę, pantofle/klapki), środki czystości (żel pod prysznic, szampon, szczoteczkę i pastę do zębów, artykuły higieniczne, również ręcznik) i dokumentację dotychczasowego leczenia. To ostatnie może okazać się bardzo przydatne lekarzom, mogą również poprosić o dostarczenie takiej dokumentacji w późniejszym czasie. Jeżeli nie jest to wasz pierwszy pobyt, najlepiej zabrać ze sobą wypis, który otrzymaliście na koniec poprzedniej hospitalizacji. Warto zabrać ze sobą coś dzięki czemu zajmiecie wolny czas. Przykładowo mogą to być książki, kolorowanki, puzzle, krzyżówki, wykreślanki. Zabranie koca, poduszki i ulubionej maskotki jest super! Na oddziałach dla dzieci nie można mieć ze sobą urządzeń elektronicznych (niektóre oddziały pozwalają na odtwarzacze muzyki, słuchawki). Na pewno zabronione jest wnoszenie przedmiotów ostrych (nożyczki, noże, żyletki, temperówki, szklane rzeczy – te czasami można mieć schowane u pań pielęgniarek i wydawane w momencie ich obecności), alkohol, substancje psychoaktywne, leki, napoje energetyzujące, kawa, papierosy i wyroby tytoniowe. Zdarza się również zakaz posiadania kosmetyków na bazie alkoholu.
Jak wygląda kontakt ze światem zewnętrznym?
W przypadku oddziałów młodzieżowych nie można mieć ze sobą telefonu, na niektórych z nich dozwolone jest posiadanie telefonu starej generacji (z przyciskami, bez aparatu). Jednak na każdym oddziale jest do dyspozycji telefon, z którego pacjenci mogą korzystać i na który też mogą dzwonić do nich rodzina, koledzy, koleżanki. Taki telefon jest zazwyczaj jednak jeden a pacjentów często dużo, więc może być trudno się do niego dostać. Ale zawsze znajdzie się twoja kolej! W sytuacji kiedy nie ma obostrzeń związanych z pandemią, pacjenta mogą odwiedzać bliscy. Po jakimś czasie można uzyskać przepustkę na spacer z rodzicami/ jeden dzień/ weekend.
Jak wygląda dzień w szpitalu?
W każdym szpitalu jest inny plan dnia. Zaczyna się od pobudki, czasami jest też mierzenie temperatury lub pomiar ciśnienia. Poranna toaleta, śniadanie, leki. Później rozpoczynają się różnego rodzaju zajęcia terapeutyczne, rozmowy z lekarzami, psychologami, terapie grupowe. Standardowo w środku dnia jest obiad. W szpitalach młodzieżowych na ogół są zajęcia lekcyjne dla szkół podstawowych lub liceum. Na oddział przychodzą nauczyciele lub są przy oddziałowe małe szkoły. Właśnie pomiędzy posiłkami odbywają się terapie zajęciowe, np. muzykoterapia, arteterapia. W godzinach popołudniowych również są leki. Kolacja, i zazwyczaj po kolacji jest czas wolny, który możemy wykorzystać na formy rozrywki, np. puzzle, gry, rozmowy. Wieczorem jest czas przeznaczony na kąpiel, wieczorną toaletę i leki. Cisza nocna obowiązuje na ogół w godzinach 22-6. W ciągu dnia są też wyznaczone godziny odwiedzin.
